دانش مکانیک نزد مسلمانان علم حیل نام گذاری شده بود؛ که به معنای شناخت انواع وسایل وابزارها بوده است.
هرچند برخی از اندیشه ها در کتابهای مربوط به خاوردور و ایران ریشه دارد، ولی به یقین می توان مهندسی اسلامی را دنبالۀ سنت خاورمیانه دانست.
مصریان و رومیان هم در مکانیک پیشرفت داشته اند؛ ولی بیشتر مصریان، در این رشته مهارت داشتند. بسیاری از آثار یونانی در زمان خلفای عباسی در بغداد توسط مترجمان به عربی ترجمه شد.
بررسی توان مسلمانان در مورد فیزیک و مکانیک، کار ساده ای نیست. علت کامیابی مهندسان مسلمان به خاطر ساخت ابزارهای نوین مثل مجسمه هایی با حرکات خودکار و فواره های مکانیکی و استفاده از دانش تجربی استاتیک بوده است؛ و نیز می توانستند قطعات لازم را با موادی که داشتند، بِبُرند.
به هر حال نتیجه ای که می گیریم این است که مهندسان مسلمان در زمینۀ فیزیک و مکانیک بسیار توانا بودند. از جملۀ اندیشمندان مسلمان در این رشته می توان به سه برادر به نامهای احمد و محمد و حسنفرزندان موسی اشاره کرد.
کتاب الحیل نوشتۀ بنو موسی نخستین اثر مدون و شناخته شده در زمینۀ مکانیک در جهان اسلام است. کتاب وی بهترین نوشتار دربارۀ ابزارهای مکانیکی از جمله نحوۀ استفاده از ساعت های آبی و شمعی، وسایل سرگرم کننده و...است.
نامدارترین مکانیک مسلمان جَزَری است.او مقام رئیس الاعمال به معنی رئیس مهندسان را داشته است.

ابوالفتح عبد الرحمان خازنی، دیگر مکانیک دان و فیزی دان اسلامی است.

دوره های اول ابزار آلاتی که مسلمانان استفاده کرده اند:                               فواره های خودکار- ساعتهای آبی و شمعی- چرخهای چاه- آفتابه های خودکار- وسایل سرگرم کننده- وسایلی برای شستن دست و صورت و وضوگرفتن- ماشینهایی برای بالا کشیدن آب- ترازوها- بالابرها- چگالی سنجی- زمان سنج ها- تفنگها- توپهای دستی-میل لنگ- پرتابه ها در نبردهای سلاطین اسلامی آفریقا وسایل جزئی و گوناگون دیگری را در حوزۀ دانش فنی به کار برده اند.

مطلب از:نرگس صومی، ارشد تاریخ اسلام معصومه قم